روستای ژیوار

آشنایی با روستای ژیوار

کردستان زیبا و سرسبز یکی از بهترین مقاصد گردشگری برای کسانی است که قصد طبیعت گردی در ایران را دارند. مرکز این استان شهر سنندج است. کردستان دارای طبیعتی دل فریب و زیباست. رودخانه های بزرگی از کوه های آن سرچشه می گیرند. روستای ژیوار در ناحیه ی هورامان کردستان، شهر سروآباد در جنوب کوه های کوسالان و در کنار رودخانه ی سیروان، قرار دارد. ژیوار درزبان کردی به معنی زندگی است. این روستا مانند اسمش زیبا و زنده است مردم آن را هزار ماسوله نیز می نامند.

معماری منحصر به فرد

روستای ژیوار در میان دره است و این موقعیت خاص باعث شده که سال ها پیش ساخت پلکانی خانه ها را برایش انتخاب کنند. معماری روستای ژیوار مانند ماسوله پلکانی و ساختمان هایش سنتی است. یعنی حیاط خانه بالایی پشت بام خانه ای است که در ارتفاع پایین تر قرار گرفته است. اما وسعت آن از ماسوله بیشتر است. خانه های آن از سنگ ساخته شده اند.

آب و هوا

روستای ژیوار به علت قرار گرفتن در منطقه ای کوهستانی زمستان هایی سرد و سخت را پشت سر می گذارد. اغلب گردشگران ترجیح می دهند در بهار دل پذیر و فصل شکفتن طبیعت به آن سفر کنند ، برخی دیگر تابستان را انتخاب می کنند تا چند روزی به دور از گرمای شهرها سپری کنند. البته کوهنوردان زیادی پاییز و زمستان به این روستا و ارتفاعات اطراف آن می روند. این روستا در رتبه بندی میزان پاک بودن آب و هوای شهرها و روستاهای کشور رتبه سوم را کسب کرده است. احتمالا یکی از دلایل اصلی آن صعب العبور بودن منطقه و تردد دشوار خودروها است که موجب بکر ماندن ژیوار شده است.

باغ های ژیوار

باغ های وسیع انجیر، انگور و انار در این روستا قرار دارند. از اصلی ترین محصولات ژیوار انار است و اکثر مردم آن با فروش محصولات درخت هایشان به ویژه انار زندگی خود را می گذرانند.در میان روستا دره دربند واقع شده که قدیمی ترین محله به حساب می آید. لباس های رنگارنگ مردم محلی از دیگر جذابیت های آن است. لباس مردم این روستا کردی است که مانند سایر شهرهای ایران تا پیش از ورود پارچه های خارجی توسط خودشان تهیه می شد.

رودخانه سیروان

از زیبایی های طبیعی منطقه دره ها و رودهای بسیار آن است که هر کدام از یک کوه سرچشه می گیرند. از به هم پیوستن این رودها دو رودخانه ایجاد شده است که یکی از آن ها سیروان است. این رودخانه ی خروشان و زیبا از غرب روستا گذر می کند و مهم ترین رود منطقه است. همانند سایر رودخانه ها باعث آبادانی و ایجاد زندگی و طراوت در منطقه شده است. گل ها، درختان و گیاهان زیادی از این رود ایجاد شده است و آبزیان زیادی نیز درون رودخانه زندگی می کنند. می توانید زمانی را برای قدم زدن و پیاده روی در اطراف رودخانه اختصاص دهید اما به دلیل باریک بودن عرض آن قایقرانی در آن امکان پذیر نیست. این رود اورامانات را به دو بخش تقسیم کرده که برای سال ها تنها راه عبور از رودخانه پل دو آب در نزدیکی پاوه بود. سیروان در انتها وارد کردستان عراق می شود.

جذابیت های روستای ژیوار

بافت پلكانی، بناهای سنتی، تراكم باغ‌های انار، انگور و انجیر، وجود رودخانه سیروان، وجود دره دربند در وسط روستا، كوه مشهور و مرتفع كوسالان در شمال روستا، پوشاك و لباس محلی اهالی، مهمان نوازی مردم روستا، قرار گرفتن در دره و حصار كوه‌های دیدنی و جنگل‌های سرسبز، استراحتگاه چشمه دیدنی و بسیار خنك مشهور به چه مه چشمه‌ای كه تقریباً بیشتر باغ‌های روستا را آب می دهد، از جذابیت‌های روستای ژیوار است.
یكی دیگر از مناطق دیدنی و جذاب روستای ژیوار چكن نام دارد، چكن شامل ۲ بخش است كه در میان یك دره قرار دارد، چكن وارینه بخش ابتدای چكن است كه در كنار رودخانه سیروان قرار دارد كه دارای باغ های انار، انگور و انجیر است و از طریق آب رودخانه باغات را آبیاری می كنند و تعدادی از اهالی روستا در این منطقه زندگی می كنند و از طریق فروش محصولات باغی امرار معاش می كنند.
بخش دوم چكن مربوط به چكن سرینه (بالایی) است، كه یكی از محلات روستا است، این بخش نیز دارای باغات میوه است كه با آب كانی سر چمه آبیاری می شود.
در قسمت غربی روستای ژیوار كوه ملگا به رزی دامنه نیجله و باغهای درو قل ته ونی و ملگای سه رو ته موله ای قرار داردكه زیباترین مناظر روستای ژیوار در این قسمت است.
روستای ژیوار دارای هه وارهای معروفی نظیر هانی لار ، مرودل، خویسمله، سرنه هال و عوالان است در مسیر این هوارها مناظر طبیعی و زیبایی های بدون قابلیت توصیف وجود دارد كه مردم روستا به علت وابستگی به این مناظر همه روزهای تعطیلی را در كنار این مناظر سپری می كنند تا از زیبایی های هستی بهره مند شوند.
مردم در ایام عید شروع به كوچ كردن و مهاجرت به هوار مرودل و سرنه هال می كنند اما پس از گذشت ۲ ماه به طرف هه وار هانی لار رفته و پنج ماه بعدی را در این هه وار به سر می برند، مردمی كه به هوار خویسمله كوچ می كنند ۶ ماه تمام را در آنجا به سر می برند.
روستای ژیوار دارای هفت محله مشهور است كه شامل او لاوه، كراباد، نصار، سرحوض، چكن، ملكوه و بنگا است كه در بین این محلات اولاوه قدیمی ترین محله روستا است كه در دامنه شمالی روستا قرار دارد و خانه های آن به صورت پلكانی بر روی هم قرار گرفته اند، این محله در دامنه كوه دربند جای دارد.

چکن:

چکن شامل دو بخش است که در میان یک دره قرار دارد چکن وارینه بخش ابتدای چکن است که دارای باغ های انار -سبزی و هرچیزی که دل شما بخواهد حتی توت فرنگی و سیب و پرتقال در آن موجود است. تعدادی از خانوار های روستای ژیوار به علت آبیاری و از روی علایق و رسومات قبلی به سر باغ ها آمده اند تا هم بتوانند در کنار باغ های خود نشسته و هم با استفاده از محصول و درآمد باغ ها تامین معاش کنند.در ضمن این بخش از چکن در کنار رودخانه است و مردم بدون هیچ دغدغه ای از کمبود آب از این رود برای آبیاری باغات خود استفاده می کنند.

اما در ادامه چکن وارینه به چکن سرینه (بالایی) می رسیم که یکی از محلات روستای ژیوار می باشدو این محل نیز دارای باغات انار و …می باشد که با آب کانی سر چمه آبیاری می شود. اما در قسمت غربی روستا کوه ملگا به رزی دامنه نیجله و باغهای درو قل ته ونی و ملگای سه رو ته موله ای قرار داردکه زیباترین مناظر ژیوار در این قسمت موجود است. در قسمت شمالی روستا دامنه ارتفاعات کوهسالان وجود دارد ژیوار دارای هوار های نامی و معروفی از جمله هانی لار -مرودل-خویسمله-عوالان(بیشتر مربوط به روستای بلبر)می باشد در راه این هوار ها مناظر طبیعی و زیبایی های بدون قابلیت توصیف وجود دارد که مردم روستا به علت وابستگی به این مناظر همه روزهای تعطیلی را در کنار این مناظر سپری می کنند تا از زیبایی های هستی بهره ای ببرند مردم در ایام عید شروع به کوچ کردن و مهاجرت به هوار مرودل می کنند اما پس از گذشت ۲ ماه به طرف هه وار هانی لار رفته و ۵ ماه بعدی را در این هوار به سر می برند مردمی که به هوار خویسمله کوچ می کنند ۶ ماه تمام را در آنجا به سر می برند راه این روستاها در یک مسیری به نام هانه وه از هم جدا می شود به طوری که می توان گفت هانه وه سه راه تقسیم بندی این هوار ها می باشد هه وار هانه و استراحت گاهی برای مردم روستا می باشد که چایی و قلیانش جه فصلی هامن همیشه ای برپان همیشه ی گه رمه ن.

در قسمت شرقی روستا ادامه ارتاعات کوهسالان و منطق ویشه(دارای باغات انار -گردو و ..)که در کنار رودخانه سیروان است و باغات دوول وجود داردکه به وسیله کانی چه مه آبیاری می شود. در ادامه به بررسی محلات روستای ژیوار می پردازیم ژیوار دارای ۷ محله است که شامل:۱.او لاوه ۲.کراباد(کرآوا) ۳.نصار ۴.سرحوض ۵.چکن ۶.ملکوه ۷.بنگا محله اولاوه:قدیمی ترین محله روستای ژیوار است که در دامنه شمالی روستا قرار دارد و خانه های آن به صورت پلکانی بر روی هم قرار گرفته اند.این محله در دامنه کوه دربند جای دارد. محله بنگا:در دامنه شمالی روستا قرار دارد. بنگا عامیانه است و معادل فارسی آن بن دگا یا همان هسته ده می باشد که گویا هسته روستای ژیوار از این محله شروع شده است. محله کراباد:در غرب روستا قرار دارد و در دامنه کوه ملگاو به رزی(خانه خودم در این محله واقع است.) محله نصار:در طرف شرقی روستا قرار دارد که باغات دول در دامنه شرقی تر این محله قرار دارد. محله چکن:در دامنه جنوبی روستا قرار دارد.که دارای باغات متوعی می باشد.(چکن پاییز غم) محله ملکو:در دامنه جنوبی است این مخله به نحوه ی است که کاملا رو به کل ژیوار و دامنه سرسبز کوهسالان قرار گرفته به طوری که از لحاظ محیطی بهترین محله روستای ژیوار است. محله سرحوض:در دامنه غربی روستا قرار دارد به طوری که می توان گفت این محله با دارا بودن قدیمی ترین خانه در روستای ژیوار-این محله نیز یکی از قدیمی ترین محلات روستا می باشد.

در ادامه به بررسی محلات روستای ژیوار می پردازیم

ژیوار دارای ۷ محله است که شامل:۱.او لاوه     ۲.کراباد(کرآوا)     ۳.نصار     ۴.سرحوض   ۵.چکن            ۶.ملکوه     ۷.بنگا

محله اولاوه:قدیمی ترین محله روستای ژیوار است که در دامنه شمالی روستا قرار دارد و خانه های آن به صورت پلکانی بر روی هم قرار گرفته اند.این محله در دامنه کوه دربند جای دارد.

محله بنگا:در دامنه شمالی روستا قرار دارد. بنگا عامیانه است و معادل فارسی آن بن دگا یا همان هسته ده می باشد که گویا هسته روستای ژیوار از این محله شروع شده است.

محله کراباد:در غرب روستا قرار دارد و در دامنه کوه ملگاو به رزی(خانه خودم در این محله واقع است.)

محله نصار:در طرف شرقی روستا قرار دارد که باغات دول  در دامنه شرقی تر این محله قرار دارد.

محله چکن:در دامنه جنوبی روستا قرار دارد.که دارای باغات متوعی می باشد.(چکن پاییز غم)

محله ملکو:در دامنه جنوبی است این مخله به نحوه ی است که کاملا رو به کل ژیوار و دامنه سرسبز کوهسالان قرار گرفته به طوری که از لحاظ محیطی بهترین محله روستای ژیوار است.

محله سرحوض:در دامنه غربی روستا قرار دارد به طوری که می توان گفت این محله با دارا بودن قدیمی ترین خانه  در روستای ژیوار-این محله نیز یکی از قدیمی ترین محلات روستا می باشد.

راه ارتباطی روستای ژیوار:

روستای ژیوار از نظر راههای ارتباطی دارای جاده شوسه ماشین رو است و هر گردشگری جهت بازدید و دیدن منظره ها طبیعی و معماری زیبای روستا میتواند به روستا سفر نماید. به دلیل مستقر شدن در فاصله بین شهرهای مریوان و پاوه شرایط سفر به این روستا در این سالها آسان تر انجام می گردد . یعنی در روزهایی که قابلیت تردد از جاده اورامان تخت ممکن نباشد با فکر راحت (استفاده از خودرو شاسی بلند) میتوان جهت پاوه را انتخاب نموده و به شهر دسترسی پیدا کرد.

پوشش های گیاهی

بلوط، ون،آلبالوی وحشی، تایله، بادام وحشی، گلابی، بید، شروی، كه كه وی، میله وی، انواع درختان كیكم، ارژن، انجیر، بلالوك، گل گاوزبان، شیرین بیان، شاتره، تشنه داری، پغازه، پونه، اربو، گل ختمی، گل بنفشه، رازیانه و گون پوشش گیاهی روستا را تشكیل می دهند.

پیرشالیار

این جشن به مناسبت ازدواج پیر شالیار با دختر حاکم بخارا شاه بهار خاتون برپا می شود. مراسم پیر شالیارهر سال دو بار در نیمه بهار و نیمه زمستان برگزار شده و عروسی «پیر شالیار» در سه روز جشن گرفته می‌شود. این مراسم آئیین خود را دارد. با پخش کردن گردوهای باغ پیر شالیار آغاز شده و با قربانی کردن،  پخش غذا و دف زدن به مدت سه روز ادامه میابد. هر سال با حظور مردم محلی و گردشگران بسیار این مراسم را جشن می گیرند.

پل دو آب

این پل به دلیل محل قرار گرفتنش در نقطه تلاقی رود سیروان با آب چم پاوه رود به پل دو آب شهرت یافت. بر طبق آن چه  بر روی خود پل هک شده است ساخت آن به سال ۱۳۱۴ برمی گردد . مصالح آن سنگ و آهن است. این پل دوبار در سیلاب های شدید دچار خرابی های جزئی شده است. این پل در جنگ تحمیلی اهمیت زیادی یافت و منطقه ای مهم برای عبور و مرور شد. بارها مورد هدف قرار گرفت اما خوشبختانه سالم ماند.

کوسالان و شاهو

این کوه ها متعلق به رشته کوه زاگرس می باشند. شاهو با میانگین ارتفاع ۳۴۰۰ متر از سطح دریا بلندترین کوه استان کرمانشاه است. ییلاقات و مراتع و مناظر چشم نواز بسیاری در این مناطق وجود دارند، وسعت آن  حدود پنجاه و هفت هزار هکتار است. گیاهان و جانوران خاصی نیز در این منطقه زندگی می کنند. متاسفانه برخی گونه های جانوری آن در حال انقراض می باشند. چشمه قل در کنار رود سیروان از میان سنگ ها سرریز شده و به رودخانه سیروان می ریزد.این چشمه دائمی نیست بلکه بر اثر آب شدن برف های ارتفاعات هر سال یک بار در اواخر فصل بهار از دل زمین جاری می شود. متاسفانه راه رسیدن به این منطقه تنها پیاده امکان پذیر است.

آرامگاه سلطان اسحاق

این آرامگاه در مسیر پاوه به نودشه در جوار رود سیروان قرار دارد  بسیار مورد احترام مردم منطقه است. نسب او به امام موسی کاظه (ع) می رسد. گفتارهای وی در کتاب دیوان گوره  در قرت هشتم جمع آوری شد. این کتاب شامل شعرها، دعاها و مراسم مذهبی آن زمان است.

محرومیت ژیوار

روستای ژیوار با موقعیت خاص، طبیعتی بکر و زیبا، معماری منحصر به فرد و محصولات کشاورزی اش متاسفانه به دلیل نداشتن جاده های عبوری مناسب و شرایط لازم همچنین عدم اطلاع رسانی درباره آن دچار محدودیت های زیادی است که امیدواریم در آینده نزدیک مشکلاتش حل شود.