روستای دزلی

موقعيت و تاريخچه   

روستاي دزلي از توابع بخش مرکزي شهرستان سروآباد در استان کردستان، با مختصات جغرافيايي ۴۶ درجه و ۹ دقيقه طول شرقي و ۳۵ درجه و ۲۲ دقيقه عرض شمالي، در فاصلة ۲۸ کيلومتري شهر سروآباد و ۱۱۵ کيلومتري مرکز استان (سنندج) قرار دارد.ارتفاع اين روستا از سطح دريا ۱۴۰۰ متر است و اطراف آن را کوه و دره فرا گرفته است.

روستاي دزلي از شمال به کوه قلعه زمان ( قه لازه بان)، از جنوب شرقي به کوه مهدي و معدن سنگ ساختماني، از شرق و شمال شرقي به کوه سپي که مه ر، از شمال و شمال شرقي به دره دوله ناو و از غرب به کردستان عراق محدود شده است.روستاي دزلي تحت تأثير اقليم کوهستاني تابستان‏هاي معتدل و دلپذير و زمستان‏هاي سرد دارد.

اين روستا تاريخي کهن دارد. مسجد باشکوهي که از دوران خلافت خلفاي راشدين برجاي مانده است، آرامگاه دوازده (۱۲) اصحاب و ساير بناهاي تاريخي گواهي بر اين مدعاست. مردم روستاي دزلي به زبان هورامی سخن مي‏ گويند، مسلمان و پيرو مذهب تسنن هستند.

الگوي معيشت و سکونت

براساس نتايج سرشماري  سال ۱۳۸۵جمعیت دزلی ۲۷۰۰ نفر بوده  است.درآمد بيشتر مردم روستا از فعاليت‏ هاي زراعي، دامداري، باغداري، خدمات و صنايع دستي تأمين مي ‏شود.

کشت آبي و ديم در روستا رواج دارد و عمده محصولات زراعي آن گندم و نخود مي‏باشد. شرايط مساعد اقليمي، موجب رونق باغداري در روستا شده است و انواع ميوه‏هاي باغي مانند گردو، انگور، گلابي، گيلاس و شيلانه از محصولات سردرختي آن است.

مراتع گسترده موجب رونق نسبي دامداري شده و انواع لبنيات روغن حيواني در روستا توليد مي‏ شود. روستای کوهستاني دزلي بافت متراکمي دارد. کالبد خانه ‏ها و فضاهاي داخلي آن‏ ها از شرايط طبيعي، نوع معيشت و فعاليت خانوار روستايي تأثير پذيرفته و شکل گرفته است. خانه‏ هاي روستا داراي سقف‏ هاي چوبي و مسطح، پنجره ‏هاي کوچک و درهاي چوبي است.

مصالح عمده به کار رفته در خانه ‏هاي قديمي از مواد در دسترس مانند سنگ، گل و خشت و در خانه‏ هاي جديد از آجر، سنگ، آهن، گچ و سيمان مي‏ باشد.

جاذبه ‏هاي گردشگري

چشم ‏انداز و طبيعت کوهستاني، چشمه‏ هاي جوشان، باغ‏ هاي سرسبز و انبوه پيرامون روستا، فضاي دلپذيري براي گردشگران ايجاد کرده است.

روستا را کوه‏ هاي زيبايي از شاخه‏ هاي رشته کوه‏ هاي زاگرس فرا گرفته‏ اند، که محل مناسبي براي ورزش کوهنوردي است. از جمله آن‏ ها مي‏ توان به کوه دالاني به ارتفاع ۲۵۶۴ متر اشاره نمود که در نزديکي جنوب غربي روستا قرار دارد و از جنوب شرقي به کوه کمانجه ر مي ‏پيوندد.

کوه دالمز، با ارتفاع ۱۹۳۰ متر در غرب روستا واقع شده و سرچشمة رود چم شيان مي ‏باشد. اين کوه از غرب به کوه موجات مي‏ پيوندد. کوه مهدی که بسيار زيبا است از انواع گياهان دارويي مانند گل ختمي، آويشن، رازيانه، پونه، خاکشير، گون و درختچه‏ هاي متعدد پوشيده شده است.

از ديگر جاذبه‏ هاي طبيعي روستا مي ‏توان از چشمه خان و چشمه دزلي و همچنين باغ‏ هاي سرسبز و انبوه اطراف روستا نام برد. گفته مي ‏شود مسجد قديمي روستا به دوره خلفاي راشدين مربوط است.تپه‏ هاي باستاني قلعه، گورستان و مزار مشاهير روستا از جمله ملا حسن دزلي، ملا مصطفي مردوخي، محمود خان دزلی و زيارتگاه و مزار ۱۲ اصحاب، از جاذبه ‏هاي تاريخي روستاي دزلي به شمار مي‏ آيند.

مردم روستاي دزلي همانند مردم ساير روستاهاي کردستان، در برگزاري مراسم ديني و ملي شرکت مي‏ کنند. در عيد فطر و قربان، پس از اداي نماز به ديد و بازديد يکديگر و بزرگان روستا مي‏پردازند و در تولد پيامبر (ص) مراسم مولودي‏ خواني برگزار مي‏ کنند.

بازي‏هاي محلي روستا عبارتند از:

گرزان، زوران، قلاني، سه باز. هلوکاني و هلک ملک.

موسيقي جايگاه ويژه ‏اي در ميان مردم دزلي دارد. از جمله آواهاي رايج در اين روستا مي ‏توان به سياه چمانه، چپله و کناليل اشاره کرد. رقص محلي و معروف اين روستا هل پرکه نام دارد و براي بالا بردن توان جسمي شرکت‏کنندگان است که در هفت ريتم وبا موسيقي اجرا مي‏گردد.

پوشاک مردان روستاي دزلي، مشتمل بر چوخه، پانتول، ملکي، لفکه سوراني، شال، دستار، فرنجي، کله بال است؛ زنان نيز، از لباس کردي شامل جافي، کلنجه، شال، کلاه و کمله استفاده مي ‏شود.

صنايع دستي روستاي دزلي مشتمل بر گيوه ‏بافي، جاجيم بافي، موج بافي و چخورانک است. معروف‏ترين غذاهاي محلي اين روستا، شامل دوينه، شلمين، دوخوا يا آش دوغ، ولوش، کلانه و يکاوه مي ‏باشد.

کلوچه‏ هاي محلي کليره و بژي برساق دو شيريني معروف محلي اين روستا هستند.

دسترسي:

روستاي دزلي از طريق شهرهاي سروآباد، مريوان و سنندج قابل دسترسي است و جاده‏ هاي منتهي به اين روستا، از شهرهاي مذکور آسفالت مي‏ باشد.