روستای نیر ( نییه ر )

روستای نیر – نییه ر یکی از روستا های منطقه ژاورود سنندج است این روستا در۵۰کیلومتری جنوب غربی شهر سنندج واقع است. مردم این روستا با لهجه کردی اورامی صحبت می کنند. دارای مردم سخت کوشی است .اکثریت مردم این روستا به کار کشاورزی اشتغال دارند. و درآمد اصلی مردم این منطقه از راه کشت توت فرنگی است. روستا دارای باغات میوه زیادی است طوری که این باغ ها روستارادر میان گرفته اند و منظر ه ی بسیار زیبایی به روستا داده است. روستاهای اطراف این روستا عبارتند از نزاز-تنگی سر -محراب سریز این روستا دارای منطقه ی کوهستانی بسیار زیبایی به نام میرگه وار است. دیدن این منطقه را به همه ی دوستداران طبیعت توصیه می کنم

مشاهیر نیر – نییه ر

زاهد وعارف روشن ضمیر حاج ملا محمد منبری فرزند ویس محمد از اهالی روستای نیر در منطقه ی ژاورود است. مدتها در زادگاه خود به تدریس وارشاد مسلمانان پرداخته است سپس دراواخر عمر خود به شهر سنندج مهاجرت کرده ودر مسجد داروغه وظیفه ی دینی وعلمی خود را ادامه داده است .

مردم این بزرگوار را به نام” حاج ماموسا “خطاب کرده اند ودر احترام و بزرگداشت او بی نهایت کوشیده اند چه او خود انسانی نیک نفس وبلند همت ودوست داشتنی بوده است.

درقناعت وبی توجهی به مال دنیا انگشت نما بوده است واز آمیزش با اولیای دولت وحکام وقت ابا داشته است .

حاکم وقت سنندج فرهاد میرزا معتمد الدوله عموی ناصر الدین شاه بسیار علاقه مند بوده که حاج ماموسا را ملاقات کند .دو سه بار برای او پیغام فرستاده است که یا مرا بپذیرد که به دیدن شما بیایم ویا اینکه شما قبول زحمت فرموده مراسر افراز کنید.

حاج ماموسا جواب داده است : آواز دهل شنیدن از دور خوش است من درویشی هستم که درگوشه ی حجره ای زندگی می کنم وچیزی در چنته ندارم تا آن را به معرض نمایش بگذارم نه این حجره ی تنگ وتاریک مناسب پذیرایی از امراست ونه زیارت حکام شیوه ووظیفه ی فقرا .

به جای ملاقات من ازاهالی فقیر این دیار دلجویی فرماکه موجب رضای پروردگار وآبادی شهر ودیار است .

فرهاد میرزا به خاطر توصیه ی او دستور می دهد رسم خانه شمار – که به نام” ده رمالانه ” درسنندج معمول بوده وسالانه حدوده ۱۵ هزار تومان از صاحبان خانه پول گرفته اند – متوقف می شود .فرمانی که دراین مورد خطاب به ما مورین صادر شده است بر سنگ رخامی نقر ونوشته شده ودرگوشه ی یکی از دیوارهای مسجد جامع سسنندج(دارالاحسان )منصوب است .

حاج ماموسا در آن ایام که سنین عمرش متجاوز از هفتاد سال وانسانی شکسته وضعیف البنیه بوده است هر هفته برای شرکت درنماز جمعه از مسجد داروغه تا مسجد دار الاحسان باپای پیاده طی طریق کرده است

فرهاد میرزا که از این موضوع آگاه می شود اسب آرام ورهواری رابه وسیله ی یکی از گماشتگان خود به خدمت مشا رالیه می فرستد تا با پای پیاده آمد وشد نکند .فرستاده حاکم اسب را در بیرون مسجد نگاه می دارد

وخود داخل حیاط مسجد می شود می بیند حاج ماموسا جلو پنجره ی حجره روبه حیاط مسجد نشسته است .

همان جا ادای احترام می کند وسلام وپیغام حاکم را می رساند حاج ماموسا می فرماید :اسب کجاست فرستاده عرض می کند :بیرون در است آن حضرت می فر ماید : آن را از این پله هابالا بیاورید گماشته جواب میدهد :گمان نمی کنم اسب از آن پله ها بالا بیاید حاج ماموسا می فرماید :من غیر از این حجره نه جایی دارم

که اسب را درآن نگهداری کنم ونه بااین سن وسال طاقت وقدرت نگهداشتن وتیمار اسب را دارم .حاکم را از قول من سلام برسان واز او تشکر کن .تا وقتی که بتوانم باپای پیاده ی خود راه می روم واگر روزی از پا افتادم حرجی بر من نیست وتکلیف نماز جمعه از گردن من ساقط است چه حق تعالی می فرماید :” لایکلف الله نفسا الاوسعها “.

وفات حاج ماموسا ی نیری درشهر سنندج به سال ۱۲۹۲ه.ق اتفاق افتاده است .امروز افراد خاندان آن بزگوار به نام “منبری” معروفند .

مفاخر روستای نیر – نییه ر

روستای نیر درگذشته دارای علما ودانشمندان زیادی بوده است که از جمله ی این علما می توان به اشخاص زیر اشاره نمود:

۱- مولانا عبدالمجید مدرس نیری درسال ۱۳۳۳ ه-ق درشهر سنندج درگشته است.

۲-ملا محمد مدرس فرزند مولانا عبدالمجید مدرس در۷ ربیع الا ول سال ۱۳۳۲ه-ق (یک سال پیش از وفات پدرش)درگذشته است.

۳-مولا نامحمد صادق منبری نیری(۱۲۸۸-۱۳۶۹ه-ق)

توت درختي

يكي از مهمترين محصولات منطقه ‍ ‍‍‍ژاورود بخصوص روستاي نير توت درختي است و مي توان گفت در بين محصولات روستا رتبه اول را دارا مي باشد غير از روستاي نير در روستاهاي ديگر منطقه ازجمله روستا هاي ميراو ، تنگي سر ، گلين ، وسي وچند روستاي ديگر اين محصول توليد مي شود .چيدن توت در چند مرحله صورت ميگيرد ابتدا زير درختان توت به طور كامل تميز  واز هر گونه علف هرز وسنگ پاك مي شود سپس اولين محصول  كه در اصطلاح محلي به آن ئه وه ڵ به ر    گفته مي شود چيده ودر جاي كه قبلاً به اين منظور آماده شده است جمع آوري مي شود (كۆكه رده ێ ) بعد از گذشت چند روز مرحله دوم چيدن توت آغاز مي شود كه به محصول آن لێبه ر گفته مي شود  .آخرين مرحله از چيدن  وجمع آوري توت كه به آن محصول زۆه رد گفته مي شود يكي از با كيفيت ترين محصولات توت درختي است . بعد از جمع آوري توت در هر مرحله توت ها بطور كامل در جلوي نور آفتاب خشك شده و در كارتن بسته بندي مي شود . تمام اين مراحل از پانزدهم خرداد شروع وتا اواخر تير به طول مي انجامد . اكثر كار جمع آوري توت را زن ها ي زحمتكش روستا انجام مي دهند .