روستاي دگاگا در دهستان رزاب، شهرستان سروآباد در ۱۰ -۱۵ كيلومتري شهر سروآباد قرار دارد كه با روستاهاي رزاب، كرآباد، نياباد و ماضي‌بن همسايه است و به گويش اورامي (هه‌ورامي) تكلم مي‌كنند.
طبق سرشماري عمومي نفوس و مسكن سال ۱۳۹۰ روستاي دگاگا داراي ۲۷۶ خانوار با ۹۳۲ نفر بوده است كه ۴۵۶ نفر از جمعيت روستا را مردان و ۴۷۶ نفر را زنان تشكيل مي‌دهند.
روستاي دگاگا از نظر بافت ساختماني داراي دو بافت قديمي و بافت جديد مي‌باشد، كه روز به روز به بافت جديد افزوده شده و اهالي روستا با تخليه منزل‌هاي قديمي و مهاجرت به شهرها به‌ويژه شهر مريوان و شهرهاي ديگر همچون سنندج، تهران، سروآباد و … و يا ترميم و بازسازي منزل و يا ترك آن و ساخت منزل جديد در بافت جديد روستا، از بافت قديمي روستا كاسته و روستا ظاهري تازه به خود مي‌گيرد.
جاده ارتباطي روستا آسفالت بوده، كه در سال ۱۳۷۷ آسفالت شد، البته جاده ارتباطي ديگر روستا به روستاهاي مجاور و در امتداد كامياران هنوز خاكي بوده، البته كارهاي مقدماتي براي آسفالت كردن آن را شروع كرده‌اند.
در حال حاضر در روستا امكاناتي همچون مخابرات، تلفن ثابت، پست‌بانك، خانه‌بهداشت، دهياري، مدرسه ابتدايي و راهنمايي وجود دارد.
شرايط زيباي منطقه،مناظر زيبا و ديدني در فصول مختلف به‌ويژه در فصل بهار سبب مي‌شود كه جمعيت زيادي از اين مناطق ديدن كنند. غار زيباي نزديك روستا و آبشار زيباي ((قلوازه)) با ارتفاع حدوداً ۱۲ متر كه روبروي بافت قديمي روستا (پشت بافت جديد روستا) قرار دارند، مناطق زيباي كوسالان، بوك، ماراني، هانسواران با چشمه خروشان سرچمه، هانه‌وشكه، كلي‌مل، باني‌هن و …. از جمله مكان‌هاي ديدني و پرطرفدار هستند.
تاریخچه روستای دگاگا
مطالب زیر در مورد تاریخچه روستای دگاگا از توابع شهرستان سروآباد می‌باشد که با جمع‌بندی از گفتگوي دوست عزیزمان، عبید فیضی با آقایان عثمان رحمانی، مولود عبدی و احمد فیضی بدست آمده است.
در مورد سال پیدایش روستای دگاگا اطلاع دقيقي در دست نيست، شايد بتوان گفت تقریباً به ۲۰۰ سال پيش یعنی سال ۱۱۹۰ هجری شمسی برمی‌گردد که دو برادر به نام‌های سهراب و دولت‌یار (یا شاید دولت‌دار) و چند تن ديگر كه اسم آن‌ها مشخص نيست، از روستاي نوين براي دامپروري به نزدیکی‌های حال حاضر روستا، منطقه‌ایی که در حال حاضر بوک نامیده می‌شود، مهاجرت می‌کنند و به دامپروری و کشاورزی می‌پردازند، و از آن جهت كه اكثر مردم به حيوانات، دولت مي‌گفتند، بنا به نظر عده‌اي اسم دولت‌يار (یا دولت‌دار) در همان موقع به‌خاطر دامپروري گرفته شده كه به معني همراه (یا صاحب) دولت (حيوان) است و به‌نظر مي‌رسد كه دولت‌یار (یا دولت‌دار) ازدواج نكرده و در بوك فوت می‌کند ولي بنا به گفته‌ها سهراب ۹ پسر و شايد يك دختر داشته‌است. سهراب به همراه خانواده و شايد چند نفر دیگر به دلیل سرمای زیاد و طولانی زمستان در بوک و شرایط سخت زندگی به فکر یافتن مکانی دیگر برای زندگی می‌افتند که در نهایت به منطقه کنونی روستا که نسبت به بوک گرمتر و کم‌برفتر بوده، مهاجرت مي‌كنند و اولين ساكنان روستاي دگاگا لقب مي‌گيرند. در مورد تصميم اين جابجايي دو نظر وجود دارد، يك نظر اينكه خود سهراب و همراهانش منطقه را ديدند و اين تصميم را گرفتند و نظر ديگر اينكه گفته‌اند در سالي سرد با برف زياد، سان (خان) رزاب به‌همراه چند نفر از همراهانش كه در روستاي دزلي زندگي مي‌كردند، براي شكار گوزن با عبور از محل كنوني روستا به بوك مي‌روند و در آنجا با سهراب و همراهانش آشنا مي‌شوند و از مناسب بودن، گرمتر و كم‌برفتر بودن محل كنوني روستا براي آن‌ها مي‌گويند و به اين‌ترتيب تصميم به مهاجرت مي‌گيرند، در ابتدا در ماه‌هاي سرد سال به منطقه كنوني روستا مي‌آمدند و در ماه‌هاي گرمتر در بوك و ماراني زندگي خود را ادامه مي‌دادند و بنا به نظر اكثريت مردم به همين علت كه گاه گاهي از سال به اين منطقه مهاجرت مي‌كردند اسم دگاگا را به اين منطقه داده‌اند كه به اين معني است كه بعضي وقت‌ها روستا است. ( تعدادی از دوستان با این استدلال موافق نیستند از آن‌جهت که معتقدند در آن زمان زبان فارسی در بین مردم منطقه رایج نبوده بنابراین بایستی ریشه کلمه دگاگا را در زبان کوردی ( احتمال زیاد گویش اورامی ) جستجو کرد و علت این نام‌گذاری را یافت.)
عده‌اي معتقدند كه محمد پدربزرگ حاجي محمد و غلام‌رضا پدربزرگ كخا بارام (كدخدا بهرام)) از جمله كساني بودند كه به همراه سهراب بودند البته نظر ديگري وجود دارد كه بعد از ساكن شدن سهراب در روستا، از روستاي نوين آمده‌اند.
پس از ساكن شدن سهراب و اطرافيان در دگاگا، افرادي ديگر از جاهاي مختلف به دگاگا آمدند و زندگي خود را ادامه دادند كه مي‌توان به شخصي كه از عراق آمده اشاره كرد، كه طايفه مرادي از نسل اوست، حاجي احمد از هجيج كه طايفه هجيجي‌ها از نسل اوست، حاجي سليمان پدربزرگ محمدكريم از سنندج، حسن نيه‌ري از روستاي نيه‌ر كه طايفه فيضي از نسل اوست و افرادي ديگر كه اطلاعي دقيق از آن‌ها در دست نيست.
بنا به گفته‌ها و اسناد تاريخي محدودة كنوني روستا متعلق به روستای ماضی‌بن و زمین‌های اطراف روستا از جنوب تا شرق روستا متعلق به شخصي از روستاي ككليک‌آباد بوده كه توسط خان رزاب در ازاء يك اسلحه خريداري شده‌است.
روستاي دگاگا در زمان‌هاي زيادي به عنوان حوزه بزرگ تدريس قران شناخته شده، اولين ماموستا در روستاي دگاگا، ملا مصطفي بوده كه اصليتي رواري داشته، از ماموستايان بزرگ مي‌توان به ملا قطب‌الدين، ملا قادر از نودشه، ملا احمد، حاجي حبيب‌الله و ملا طاهر اشاره كرد.
