روستای بوریدر

روستای بوريدر از توابع بخش مرکزی شهرستان سروآباد , استان كردستان واقع در منتهی الیه ضلع شرقی دهستان پايگلان با فاصله ۲۶ کیلومتری از مرکز شهرستان با جاده ارتباطی آسفالته قرار دارد.
آب و هوای بوريدر : معتدل و كوهستاني .
جمعییت : ۱۲۰۰ نفردر قالب ۳۰۰خانوار ــــ غالبا جوان و مــــــهاجر پذیر
مساحت : روستای بوريدر دارای بیش از ۵۵۰۰۰هکتار اراضی ملی و مستثنیات میباشد
همسایگان: چشميدر ـ نسنار – هرسین – خواشت – سپی بن – لنگریز – نیاباد – ماضي بن – سرومال
منابع اصلی درآمد اهالی : زراعت ، دامداری و خدماتی ــ ۵۰% در بخش دامداری و کشاورزی ۴۷% در بخش خدمات و ۳% به کار قالی بافی و كلاش اشتغال دارند .
منابع تامین آب روستا : ۱۰حلقه چاه نيمه عميق با دبی حدود ۱/۵ تا ۶ اینچ و اراضي و باغات از رودخانه و چشمه ها را آبیاری میکنند.
دامداری روستا با حدود ۹۰۰ راس دام سبک انجام میشود .
آب رسانی روستا در سال۱۳۷۷و برق رسانی در سال ۱۳۷۱ انجام شد ، دیگر امکانات موجود روستا شامل مدارس راهنمایی و ابتدایی ـ دهیاری ـ پایگاه بسیج ـ خانه بهداشت ـ مركز درماني ـ مخابرات و تلفن منازل ـ شرکت تعاونی روستایی ـ پست و پست بانک ـ مسجد جامع -پارك كودك میباشد .
در حال حاضر مسیر گاز رساني از روستاهاي پايگلان و ژنين شروع به كار نموده است.

بوریدر شناسی(بوریه رناسی)
کاری از دانشآموزان راهنمایی کوثر بوریدر
مقدمه:
شناخت، از مهمترین موضوعاتی است که انسان را از سایر حیوانات متمایز میکند؛ شناخت خویشتن را میتوان اولین گام در راه شناخت جهان دانست. هر روز و هر لحظه با پدیدههای اطراف خود در ارتباط هستیم، با این وجود کمتر پیش میآید که به صورت دقیق و منظم به مشاهدهی این پدیدهها بپردازیم؛ تا پیش از نیوتون، انسانهای بیشماری شاهد سقوط سیبهای فراوانی بودند، اما تنها یک نفر و آن هم نیوتون بود که سقوط یک میوهی سیب برایش تبدیل به پرسشی اساسی شد و در پی شناخت این اتفاق و پاسخ به پرسش خود برآمد، پرسشی که پاسخ به آن تحولات عمیق و گستردهای را در علم و جهان ایجاد نمود؛
شناخت را به دو نوع عمده میتوان تقسیم نمود:
۱- شناخت مبتنی بر تجربه و عقل سلیم؛ یعنی شناختی که بر پایهی آگاهیهای جمعی انسانها و تجارب آنان بنیاد نهاده شده است و ممکن است واقعی و یا آلوده به تخیل و آرزوها باشد؛
۲- شناخت علمی؛ تفاوت اساسی شناخت علمی با شناخت مبتنی بر عقل سلیم را میتوان در بهکارگیری روش و یا عدم استفاده از آن دانست؛
«روش» را میتوان مجموع های از قواعد و اصول تعریف نمود که انسان را در رسیدن به هدف یاری میکند. شناخت علمی با بهکارگیری روش به دست میآید. در دوران جدید استفاده از روش علمی برای شناخت پدیدههای پیرامون و حتی مسائل درونی و روانی، اهمیت ویژهای یافته است. در روش علمی افراد با به کارگیری قواعدی از پیش تعیین شده، به درک دقیقتر و شفافتری از پدیدهها و تغییراتی که بر آنها وارد میشود، دست مییابند؛ مراحل انجام یک پژوهش علمی را میتوان بدین صورت خلاصه نمود: پرسش، ارائهی فرضیه، مشاهده و یا آزمایش، جمعآوری دادهها و اطلاعات، دستهبندی دادهها و اطلاعات، تجزیه و تحلیل یافتهها و در نهایت نتیجهگیری و ارائهی نظریه. در پژوهش حاضر تلاش شده است تا با بهکارگیری روش علمی به شناخت محل زندگی گروهی از دانشآموزان دست یابیم؛ این فعالیت علاوه بر معرفی نمودن روستای «بۆڕییهر» یا «بوریدر»، بر آن است تا دانشآموزان را با روش علمی به صورت عملی آشنا نماید.
در مرحلهی نخست در کلاس بحثهایی در ارتباط با اهمیت شناخت محیط زندگی و پدیدههای اطراف انجام گرفت، روشهای جمعآوری اطلاعات به آنان آموزش داده شد؛ دانشآموزان با استفاده از ابزارهایی چون مصاحبه، جمعآوری اسناد، نقشهها، عکسها و … به گردآوری اطلاعات پرداختند؛ اطلاعات جمعآوری شده در چند نوبت غربال و دستهبندی گردید؛ در نهایت با نقد اطلاعات جمعآوری شده و تأکید بر نکاتی که ارزشی علمی داشتند، دانشآموزان در مسیر صحیح پژوهش قرار گرفتند؛ چنین پژوهشهایی میتواند به صورت یک فرآیند پویا و رشدیابنده در طی سالیان متمادی درآید و مدرسه را به عنوان مهمترین منبع برای ارائهی اطلاعات موثق و دقیق در روستاها درآورد؛ امید است روزی فرا رسد که کلیهی مدارس روستاهای کشورمان به پژوهشکدههایی سنتی و ریشهدار تبدیل شوند.
فرزاد صفیخانپور

موقعیت جغرافیایی:
موقعیت نسبی: روستای بوریدر یکی از روستاهای بخش غربی ژاورود (ژاوهرو) واقع در شهرستان سروآباد در استان کردستان میباشد. روستاهای اطراف بوریدر عبارتند از: هرسین، ماضیبن، چشمیدر و نسنار، لنگریز، ککلیک آباد و سرومال.
وجه تسمیه:
انسان برای برقراری ارتباط با دیگران نیازمند ابزاری بود، بهترین ابزار برای این امر، زبان بود؛ ابتدا با زبان بدن و بعدها به وسیلهی آواها و در نهایت گفتار توانست به این ابزار بسیار مهم دست یابد. برای پدیدههای موجود در اطراف خود اسامیای برگزید و با این نامها توانست بدون اشارهی مستقیم و تنها با بهکارگیری اصوات، منظورهای خویش را ادا نماید. بر هر فرد، مکان، گیاه، حیوان و … اسامی منحصر به فردی گذاشته شد؛ بسیاری از این اسامی از درون رویداد و یا اتفاقی خاص و یا حضور پدیدهای طبیعی مانند کوه یا چشمهای مشهور برآمدند(بسیاری از روستاهای کوردستان در اصل نام چشمهی اطراف خویش را بر خود گذاشتهاند؛ مانند کانی حسین بک) ، برخی نیز صدای طبیعی خویش را برای خود برگزید(مانند صدا در زبان کوردی که از برخورد دو جسم به هم ایجاد میشود؛ یعنی دهنگ)؛ شناخت ریشهی این اسامی میتواند رمزگشای زمینه و عوامل اولیه در ایجاد و تداوم یافتن وجود یک روستا باشد.

آراس حسینی: بشر پس از توانایی صحبت کردن، فهمید که یک سری کمبودها وجود دارد و از طریق روشهای خاصی به آسانتر شدن این کار کمک کرد؛ یکی از این روشها نامگذاری افراد، اشیاء و اماکن بود. بر اساس معیارهای مختلفی اسمها را انتخاب میکردند؛ برای مثال هماکنون اسم افراد را با توجه به اعتقادات، باورها و مسائل دیگر انتخاب میکنند؛ اسم اشیاء را با توجه به ویژگی و کاربردشان انتخاب کرده و میکنند، و اسم اماکن و مناطق مختلف را نیز با توجهع به رویدادها و وقایع مهم، ویژگیها و خصوصیات آب و هوایی و حتی بر اساس نام بزرگان و حاکمان قدیمی- بیشتر در گذشته مرسوم بوده است- انتخاب مینمایند.
در نهادن روستای «بۆڕییهر» یا «بوریدَر» قطعاً دلایل متعددی دخیل بودهاند که صحت یا سقم آنها را نمیتوان با قاطعیت پذیرفت؛ در این رابطه روایتهایی وجود دارند که سینه به سینه به ما رسیدهاند. اکنون این پرسش مطرح است که چرا مردمان گذشته، این روستا، آن را «بۆڕییهر» نامیدهاند؟ آیا واقعهای موجب این نامگذاری شده است و یا دلایل دیگری داشته است؟
در پاسخ به این پرسشها دو فرضیه وجود دارد:
۱-روایت است که دو برادر از روستای «قراخ» واقع در کردستان عراق به سوی مکان حاضری روستا مهاجرت نمودهاند و سنگ بنای اولیهی روستا توسط آنان نهاده شده است؛ در همسایگی روستای «قراخ» روستایی با نام «بۆڕییهر» وجود داشته است که به یاد آن روستا نام روستای جدید خود را «بۆڕییهر» گذاشتهاند. این فرضیه سؤالی اساسی را ایجاد مینماید: چرا «بۆڕییهر» را انتخاب نمودهاند؟ چرا همان «قراخ» را انتخاب نکردند؟ این برادران پس از گذشت ۲۰ الی ۳۰ سال بر روستای خود نام نهادند؛ دلیل این تأخیر در نامگذاری چه بوده است؟ اگر بنا بر این بود که از نامی آشنا استفاده نمایند میتوانستند از همان اوایل بنا نهادن روستا نام آن را تعیین نمایند. به نظر میرسد این فرضیه با تناقضات و پرسشهای بدون پاسخی روبهرو باشد(آراس حسینی).

۲-فرضیهی دوم از مقبولیت بیشتری در میان مردم روستا برخوردار است؛ بسیاری از مردم روستا در مورد بنا نهادن روستا توسط دو برادر ذکر شده در فرضیهی اول اتفاق نظر دارند، اما در نحوهی نامگذاری دچار اختلاف رأی هستند. بر اساس روایت دیگر، دو برادر برای شکار به این محل پای گذاشتهاند و رهگذرانی بودهاند که قصد اقامت دائمی نداشتهاند؛ پس از ورود به محل کنونی روستا، شرایط را برای زندگی دائم در این محل مناسب دیده و به خانهسازی مبادرت ورزیدهاند. در یکی از روزها که برای تفریح و یا شکار به کوه «کالیسر» ببری به آنان حمله میکند؛ آنان موفق به شکار ببر میشوند. در گویش محلی به ببر «بهور» گفته میشود؛ «بهور» به مرور زمان به «بور»-با (ر) کشیده- تغییر یافته است. برای پسوند «یهر» معانی مختلفی وجود دارد، از قبیل: دره، آبادی و آبادانی و حتی برفاب و عدد سه. به نظر میرسد دره و آبادی به معنای کلمه نزدیکتر باشد. اکنون مردم آن را با تلفظ «بۆڕییهر» میخوانند، در فارسی برای آن «بوریدر» را قرار دادهاند(شهریبان مرادی).
لازم به ذکر است که برخی از اهالی روستا بر این باور هستند که این دو برادر در اصل دو نفر از خدمتگزاران «خسرو بگ» مالک روستای «ماضی بن» بودهانتد که بعدها به خارج از «ماضی بن» مهاجرت نموده و از مسیر یکی از دامنهها و مناطق خوش آب و هوا و مساعد به نام «چهمهی خهسرهو بهگ» به طرف محل کنونی روستا آمده و اقدام به ساختن خانه نمودهاند(عاطفه نعیمی).
دلیرقادری

ایستاده از راست به چپ
۱- معلم سنجر نصری ( لنگریز )
۲- سیروان رحیمی
۳- علائدین حسینی
۴- اشرف عبدالهی
۵ – آرام قادری
۶- هیوا رسولی
۷ – شورش قادری
۸- فریدون قادری
نیم خیز از راست به چپ
۱- مظفر احمدی
۲ – حامد بابایی
۳- اهون حسینی
۴ – ابوبکر مرادی
۵- منصور صالحی
۶ – احمد سبحانی
نشسته ز راست به چپ
۱- فاروق قادری
۲ – افشین صالحی
۳- ناصح صالحی
۴ – محمد حسین ویسی
۵- برزان ذولقدر
۶- آرش رسولی
۷- مرحوم عبدالرحمن نادری
۸ – کیوان حسینی
۹ – پرویز قادری
۱۰ – ادیب اسماعیلی