روستاي كانی سانان

کوه میراجی در هار جای تفریحی برای مهمانان محلی کوهنوردان روستایان می باشد که بیشتر برای چیدن گیاه خوراکی به آنجا می روند که دارای گیاهان دارویی بسیار مفید است

خانه های آن از چوب -سنگ تعدادی اسکله فلزی ساخته  -زمینهای زراعتی آبی آن حدود ۶۰۰ هکتار ونیزارهای آن بیش از۱۰۰۰هکتار که جنگل از طرف شمال متصل است به جنگلهای روستای درتفی وغرب متصل به جنگلهای روستای سردوش -سیاناو واسکول واز جنوب متصل به روستای نی واز شرق متصل به جاده آسفالته می باشد

روستا دارای دو قبرستان شمالی وجنوبی است که روستا به صورت طایفه ای مردگان خود را به این قبرستانه می برند بنام محمود سرواله که در فاصله روستای نی وکانی سانان قرار گرفته وقبرستان شمالی بنام سید بوچکل می باشد

روستا ی کانی سانان در زمان جنگ شهید داده است این روستا در مدت ۸ سال جنگ تحمیلی همیشه زیر تیر رس بمباران هوایی وتوپ خمپاره رژیم بعثی قرار گرفته چون پشت جبه قرار گرفته بود وستاد پشتیبانی وتوپ خانه در شمال وجنوب روستا قرار داشت ودر سال۱۳۶۴شهریوردرهنگام حمله ولفجر۴ روستا خالی از سکنه وتوسط هواپیماهای بعثی مورد حمله هوایی قرار گرفت که خانه های ردیف وسط روستا که ۱۱ خانه بود سوخت وتخریب شد که برای چهارمین بار این خانه ها در طول ۷۰ سال سوخته وتخریب شد

مردمان این روستا بسیار با کمال وخشرو ومهمان پذیر هستندومتدین هستند وپیرو طریقت قادری ونقشبندی هستند ودارای یکجای تاریخی بنام کنه دیو که درولگور واقع است وله گه ور۲کیلومتری درجنوب روستا قرار گرفته کونه دیو درب ورودی آن تا عمق چند متر از سنگ بنا شده بود که سنگهای بزگی به وزن بیش از۲الی۳تناست ولی به علت عدم آگاهی مردم روستا آن را تخریب کردند برای ساختن خانه وآثار آن هم حالا موجود است می گویند این سوراخ ۴۳ کیلومتر طول داشته که در زمان قدیم جنگا وران از آن استفاده کرده اند

زریوار مریوان کانی سانان دارای انواع پرندگان آبزی می باشد که بیشتر مرغابی -اردک غاز -حواصیل درنا -پلنگو-نام کردی گامالوره بوره گی چزاره زیقاوله و نوک دریژ سر مازوله قوراویلکه که نام فارسی آنها را نمی دانم و غیره می باشد وهمچنین با توجه به نیزارهای پر دارای جمعیت خوک فراوان کهدر داخل نیزارها خود راپنهانمی کنند وشبهابیرون می آیند به کشاورزان ضرر زیادی می رسانند دریاچه زریوار دارای انواع ماهیها می باشد ماهی تمام مریوان را تامین می کند وحتی به استانهای خارج از کردستانو عراق هم صادرمی شوند  درزمان قدیم مردم روستا نیزارهای آن را میبردند وبرای سقف بامخانه استفاده می کردند واز آن حصیر درست می کردند وبجای فرش درآن زمان ازآناستفاده می کردند وحتی به عراق هم صادر می کردند  وجنگلهای آن برای ساختن  خانه و سوخت سقز وکتیرا استفاده می کردند جنگل روستای کانی سانان پر از کبوتر وکبک سارس خوک وخرس خرگوش شغال روباه وغیره می باشد

روستای کانی سانان مکان زندگی شاعر برجسته ماموستا قانع کرد بوده که اصل ونصب آ از سرک عراق بوده  وجد ان در دولاش مریوان نزدیکی کانی سانان بوده سکونت داشته اند که در خروجی دولاش دارای چندآسیاب محلی بوده یکی از آنها به خانواده طایفه  قانع مشهور به شیخ محمد امین تعلق داشته اند قانع دارای چند پسر بوده که حال درعراق سکونت دارند تعدادی از خانئاده بستگان وی از نوه شیخ محمد امین در کانی سانان سکونت دارند -ونفری دیگر هم به نام استاد عبدالله نادری که اهل دری مریوان بوده در کانی سانان سکونت داشته که حدود ۶سال پیش درهمان روستا در اردیبهشت فوت کرده وی دارای مغزی پر استعداد بوده و همچنینشاعر محلی بود او استاد آشیاب محلی وغیره بوده