روستای نران

روستای نران ازتوابع شهرستان سنندج در استان کردستان است که در۲۵ کیلومتری جنوب شرقی سنندج ودر جاده سنندج کامیاران واقع است وجمعیت آن حدود۱۰۰۰نفرو۲۰۰ خانواراست این روستا مرکز دهستان نران است وطبیعت منحصر به فرد آن معرف خاص وعام است روستاهای اطراف آن سمان، قصریان، هوانله ،دره باغ یا شهرک وحدت و اشکفتان و میاوران  هستند درفصل بهار این روستا واقعا دیدنی است بیشتر اهالی این روستا باغدار ودامدار هستند وزنها فرش میبافند محصول اصلی باغداری بیشتر گردو،زرد آلو وسیب می باشد

  خانه های ساخته شده در روستا تیپ پلکانی دارد وچون جایی برای خانه سازی نمانده است همه خانه ها روی هم انباشته اند به این معنی که شاید بام خانه ی فردی حیاط خانه ی پشت سری او باشد

درمورد وجه تسمیه روستا چند نظر وجود دارد بعضی ها می گویند که پیشینه  این روستا به قبل از  اسلام بازمیگردد و”نر” به معنی بزرگ است که یک کلمه اوستایی است  ودر قدیم کسانی اینجا ساکن بوده اند که از لحاظی دارای برجستگیهایی بوده اند و”ان”پسوند مکان است

عده ای هم بر ای اعتقادند که”نهران”نام اصلی روستا درقدیم بوده است که به معنی  دو نهر یا دو جوی آب بزرگ میباشد وچون آب زیادی داشته است به این اسم معروف شده است  و”ان”در عربی بر دوچیز دلالت دارد ودلیل آن این است که چشمه ای به نام “سراب” که در پایین کوه سلطان سراج الدین قرار دارد به دوشاخه تقسیم شده است وروستا رادربر گرفته اند

عده ای هم می گویند که در قدیم مردمان کردی با لهجه اورامی در این منطقه ساکن بوده اند اینان هم اسامی چشمه ها ومزارع ودشتها را دلیل خود می دانندکه بر این چشمه ها  ومزارع وکوهها نهاده اند مثل “زه رده ول” که معنای اورامی “ول” به معنای گل میباشد ویا “دووالی” که به معنای دو خواهر است(“والی”در اورامی به معنی خواهر است).

آب و هوای آن سرد و کوهستانی است و کوههای شیب داری روستا را محاصره کرده است  ازجمله کوههای آن(“ساولی- کوچک که شکان – بان زه رد – که لی – هازاوی – سه رده – ته ونه قوتی و چله خانه – و…”)می باشد.

واز جمله اسمهای چشمه های جاری روستا می توان به{“سه راو – مشته وا – کانی دریک – چاوکه –  کانی رون – کانی ساولی – و … “}اشاره کرد.

بعضی از اسامی زمین ها ی روستا:

(“چه م سمان – دوالی- باوه جه ژنی – پردیوار – کانی  مه نی چه ر – سه ر قه ل – بیه که له – چه م بی – مفه ره – به نیه – نساره گه وره – شا جو – سه رکاکل – په ی مه شته – جولاو کوژه – باغه لیژه –  ولو ه – قوول به ره زا – بان دول – ته پوله – به ر او -ره زیه – چنارسان – ناسقانی-  بان گیر – چه م گیر – یه ره وه زه – چاوکه – هانه وه کان – هانه ی به کی – ده ره مزی – دورا – به ناول – قاله وان – هه مرو قه تار – هانه کیسه لان – به ر دی -کوشکولی – ئه و به ر – کانی مه جنون – نسار سیف – بان بیاو – هانه فه قیان – هالی په مان – سه عی ئاوا – شیخه نالی – سه ر دی – به رئاوایی –  هانه کیسه لان ـ باوه جه مال – کانی با – هالی کوسه – نور الله- شیخه له -وه ره قولی –  باغان –  ده ره وریان – چه م سه راو – هولانه- چاله گه وره –  قولی سیا- بیلو – بان زه رد – روژیار خه وا – سه ر ئا و – بیه گه وره – ئه شکه فتان – چه م مه ر- مله ی گورجو – کافره ریه – قول جه ژنی – بناوه چکو – زه رده ول -و…”)

آنچه که قابل تامل است این روستا تاریخ دیرینه ای دارد مثلا بالاتر ازروستا کوهی هست که ترجمه تحت الفظی آن می شود “قلعه”ویا “راه کافر” وقبرستانهای متعددی که در زمینهای روستا پیداشده است که خود گواهی است بر پیشینه تاریخی آن.

سنجرخان ازاهالی همین روستا است که درجریان حمله روسها فداکاریهای زیادی از خود نشان داد که هم اینک در قبرستان همین روستا مدفون است  سنجرخان از سرداران كرد است كه سپاه روس را در دوران قاجاريه و همزمان با مبارزات ميرزا كوچك خان جنگلي از مناطق كردستان به كمك نيروهاي مردمي بيرون راند.

کوه سلطان سراج الدین که هرساله گردشگران وتوریستهای زیادی را از اقصی نقاط دنیا به خود جذب می کند نیز در همین روستا واقع است و در پایین کوه چشمه زیبایی وجود دارد که خیلی زیباست و آب زیادی هم دارد بهترین راه صعود به قله از میان همین روستا می گذرد.

 امکانات:دهیاری-خانه بهداشت ودرمانگاه-پست ومخابرات -مدرسه ابتدایی راهنمایی دبیرستان-شرکت تعاونی -جاده نیمه آسفالته -نانوایی-کتابخانه و …

آداب و رسوم مردم روستا

در مراسم عروسی بعد از در نظر گرفتن یک دختر توسط خانواده پسر،یک شب چند نفر از بزرگان وریش سفیدان فامیل به خانه خانواده دختر می روند وتقاضای خود را مبنی بر خواستگاری مطرح میکنند بعد از تایید شدن وجواب مثبت دادن خانواده دختر ،از طرف خانواده پسر انگشتری دست دختر می کنند واین به معنای این است که تا عقد رسمی کس دیگری نباید از این دختر خواستگاری کند ،و بعد از عقد رسمی دختر وپسر به هم محرم می شوند مابین عقد تا عروسی خانواده پسر هدیه هایی برای عروس می برند یکی دو روز قبل از عروسی خانواده پسر هدیه هایی برای خانواده دختر می برند که به آن (تی وانه ) می گویند در شب عروسی یا (خه نه به ندان) عروس ودخترها و زنان دیگر داخل مشتشان را حنا می بندند و آن شب و روز عروسی شادی رقص و پایکوبی است در عصر روز عروسی ،عروس را به خانه داماد می برند.

  ازجمله آداب ورسوم دیگر این روستا برگزاری نمازعید های فطر وقربان می باشد که مردم روستا بعد از خواندن نماز به صورت جماعت همه با هم روبوسی می کنند وهمه از همدیگر تقاضای حلالیت دارند تا  کدورتها از دلها پاک شود ودلها صیقل تازه ای بخورند وبعد از آن اکثر اهالی راهی خانه هایی می شوند که ما بین این عیدها کسی از خانواده شان به دیار باقی شتافته است تا تسکینی باشد بر آلام خانواده داغدار.وبعد دسته دسته خانواده به دیدار فامیلها ی خودشان می روند .در عید قربان اگر کسی وسع مالی داشته باشد قربانی هم می کند.

در سحر های ماه مبارک رمضان جوانی از جوانان روستا یک ساعت قبل از اذان صبح در بلند گوی مسجد روستا با خواندن ذکر وتواشیح وصلوات بر محمد وآل او مردم را از خواب بیدار میکند وهنگام افطار هم مردان روستا با جمع شدن در مسجد افطار میکنند وبعد از خواندن نماز مغرب به خانه می روند تا همراه با خانواده  شام بخورند وبعد از شام دوباره برای خواندن نماز سنت  تراویح به مسجد می روند حضور نوجوانان وجوانان در نماز سنت تراویح چشمگیر است.

در نوروز هم اکثرا آتش روشن میکنند وبچه های روستا هم با شادی وهلهله آمدن سال نو را جشن میگیرند وآمدن سال نو را به همدیگر تبریک میگویند در تعطیلات نوروز روستا به معنای کامل شلوغ می شود و در روز سیزده فروردین همه اهالی به دامن طبیعت می روند وآن را (سیزده به در )می خوانند.

از آداب خاکسپاری میت هم ،بعد از غسل میت که معمولا توسط یکی از خانواده میت صورت میگیرد میت را به قبرستان روستای نران می برندکه با همراهی همه اهالی صورت می گیرد در قبرستان هم چند نفر از اهالی قبر  را می کنند  ومیت را به خاک می سپارند وبعد از سه روز مراسم فاتحه خوانی در مسجد روستا ،پایان میپذیرد .