بهلول / بارول

بهلول که در زبان محا وره ملت هورامان بیشتر با نام بارول و بارول شیته مشهور است و هنوز هم کم وبیش اشعار این نیک مرد را پیرمندان به عنوان مثال و برای تایید محتوا بیان می کنند یکی از برجستگان ونام اوران اورامان است که قدیمی ترین متن مدون کردی از ایشان بر روی پوست اهو به یادگار مانده است و شرح و متن ان ابیات توسط دکتر صدیق صفی زاده در سال ۱۳۶۳ توسط کتابخانه ظهوری در تیراژ ۳۰۰۰جلد منتشر شده است منتها به علت اینکه کمتر شناخته شده است کمتر مورد بحث قرار گرفته است جا دارد به ان بیشتر بها داده شود
در مورد بهلول علاوه بر سرگذشت های شفاهی نزد مردم هورامان و نحوه زندگی وی ،در میان اثار غنی یارسانیان مطالبی گفته شده است واقای صفی زاده هم در دانشنامه یارسان زندگی نامه ان را اورده است
اینک به کتاب دوره بهلول یکی از کهن ترین متون یارسان تدوین صفی زاده مراجعه و عینا مطالبی از ان را نقل خواهیم کرد
قرمیسین یا قرماسین یا کرماشان شهری ست که بهلول در اطراف ان ولادت و نشو ونما کرده است او چنان زیرک وهوشیار بود که در دوازده سالگی قران را در حفظ داشت ، بهلول در قرن دوم هجری زندگی کرده است و یکی از شاگردان امام همام جعفر صادق می باشد
او اولین کسی ست که شعر فهلویات را مدون ساخته و در تنبور زنی استاد بوده است
او در قرن دوم هجری با یارانش مسلک یارسان را پی ریزی کرده است و بر ضد عباسیان شورید
کتاب دوره بهلول دارای پانزده بند سرود است که بهلول ویارانش سروداندکلیه سرودهای این کتاب ده هجایی ست اینک :
ئه ز بهلووله نان جه رووی زه مینی
چار فریشتانم چاکر کرینی
نجوومم سالیح ره جه بم بینی
چنی لره بیم جه ماو هه فتینی
………………
ئه واته ی یاران ئه و واته ی یاران
ئیمه دیوانه ین ئه و واته ی یاران
هه نی مه گیلین یه ک یه ک شاران
تا زینده که ریم ئایین ئیران