شِمشال نوعی ساز بادی و گونه‌ای نی فلزی است و از سازهای قدیمی در منطقه کردستان به شمار می‌رود. از قدیمی‌ترین و رایج‌ترین سازهای کردستان، شمشال است که در واقع همان نی چوپان است و مقام ها و نواهای محلی با آن اجرا می شود. شمشال در مراسم عروسی و شادی همراه با آواز(و انجام دادن رقص کردی به همراه آن)و گاهی هم با همراهی تنبک و دف و یا به صورت تک‌نوازی به کار می‌رود. این ساز در عزا نیز کاربرد دارد.
جنس شمشالامروزه از برنجیا مِسوار (لوله فلزی) می باشد.
ساختمان شمشال:
ساختمان آن تشکیل می‌شود از یک استوانه ی فلزی که دارای شش سوراخ در رو و یک سوراخ در پشت است. اندازه ساز بین ۴۵ تا۵۰ سانتی متر می باشد.قطر ساز ۱/۷۵ سانتی مترمی باشد.
صدای شمشال
این ساز از لحاظ نوع صدا و وسعت در زمره ساز های بمبا طنین خاص خود است.
طریقه نوازندگی
با مایل گرفتن ساز بر روی لب ها و ایجاد یک روزنه هواییبین دو لب و برخورد این باریکه به تیغه سر ساز، صدا تولید می شود. رایج ترین صدایی که با شمشال ایجاد می شود صدای بم ترکیبی است.در بم ترکیبی صدای بم و زیر ساز با مهارتی بالا با یک دیگر ترکیب می شوند. از خصوصیات مهم شمشال که در نوازندگی از آن استفاده می شود، تکنیک تنفس برگردان می باشد که باید با مهارت بالا، همزمان که با بینی نفس می کشید،از ذخیره های هوای داخل دهان استفاده نموده و نگذاشت صدا قطع شود و با این کار صدا تداوم می یابد و قطع نمی‌شود.
طرز ساختن شمشال در گذشته
شِمشال در گذشته از چوب و نی و نیز از استخوان بال عقاب ساخته می شده است. طرز ساختن در زمان های قدیم به این صورت است که ابتدا چهل الی پنجاهسانتی متر نی را بریده و داخل آن شیر ریخته و بعد از جذب شیر داخل آن را روی لانه مورچه‌ای گذاشته تا محتویات داخل ان را کاملاً می‌خورند و پوسته ی بسیارسبک و نازکی از آن باقی می‌ماند. برای زیبایی و استحکام نی تکه چوب تری از جنس آلبالوی وحشی را به ضخامت شمشال تهیه می‌کردند پوست آن را به صورت حلقه هایی به اندازه‌هایی متساوی در می آوردند و حلقه‌ها را به تناسب سلیقه ی خود به فاصله های مورد نظر بر نی سوار می‌کردند و بدین صورت شمشال را زیبا می دادند و استحکام آن چند برابر می‌شد البته ناگفته نماند چون هوا داخل نی می‌رود تاثیر به سزایی در داخل صدای شمشال. می گذارد سپس از۴ سانتی متر مانده به انتهای نی به قطر نیم سانتی متر تعداد۶الی۷ سوراخ به فاصله‌های ۳ سانتی مترتعبیه می‌شود. عالی ترین نوع شمشال را نوازندگان می‌سازند.
نوازندگان شمشال
از معروف ترین نوازندگان این ساز، می توان به زنده یاد عبدالله قادر زاده (۱۳۰۸-۱۳۸۸) که معروف است به قاله مه ره اشاره نمود.
