در سال های اخير باغات انار اورامانات به لحاظ كمي و كيفي رشد قابل ملاحضه اي داشته اند، انار باكيفيت و آبدار اورامانات در ايران كم نظير است.
هر سال از نيمه مهر تا اواسط آبان در باغات رنگين پائيزي پاوه، نودشه ، نوسود و باینگان آئين كهن انار چيني و رب جوشاني جريان دارد.
انار نه تنها فرصتي براي اقتصاد اورامانات بشمار مي رود بلكه در تندرستي و سلامت جامعه نیز نقشي ويژه دارد چرا که خون را تصفيه و سموم مضر بدن را دفع مي كند.
تهيه رب انار فعاليتي خانوادگي و كهن است كه اصالت و مناسك آن تغيير چنداني نكرده و يكي از نمودهاي بكر فرهنگ و مردم شناسي اورامان در پيوند با طبيعت است.
هنگام انار چینی انارهای ترکیده یا انارهایی که پوست آنها ترک عمیق برداشته و دانه های آن عیان شده است را از انار سالم جدا کرده و برای خوراک روزانه و مصارفی مانند آب انار و از همه مهم تر تهیه رب انار استفاده می کنند.
در گذشته برای پخت رب انار عموما در همان باغ رب تهیه می شد اما در حال حاضر به برکت وسیله نقلیه و گاز شهری در منازل برای تهیه رب انار اقدام کنند.
اما هنوز تهیه رب انار به روشهای سنتی که در باغات انار پاوه درست می شود، حل و هواي خاصي دارد.
باغات دره زیته پایینتر از روستای زردویی شهرستان پاوه اقدام به به تهیه رب انار کردند که با حضور در این باغات از نزدیک با روش تهیه آن آشنا شدیم.
سروناز حسینی، یکی از باغداران در خصوص روش تهیه رب انار به خبرنگار هزار ماسوله گفت: انارهای آماده پس از چینش، برای رب با کمی آب برای برطرف شدن گرد و خاک آن شسته و بعد با چوبی کوتاه یا گوشت کوب بر پوست انار کوبیده می شود و دانه های انار با این ضربات پی در پی از پوست جدا شده و داخل ظرفی که معمولا تشت یا دیگ است و در زیر دست قرار دارد ریخته می شود.
حسینی افزود: دانه های انار پس از جدا شدن آماده پخت است و همراه مقدار کمی آب داخل دیگ یا قابلمه بزرگ ریخته می شود و روی اجاق یا به گفته امروزی ها روی شعله قرار داده می شود.
وی گفت: پس از آن دیگ روی شعله قرار داده می شود بعد از مدتی انار حالت پختگی پیدا کرده که در این حالت آب انار به راحتی از هسته انار جدا می شود.
حسینی ادامه داد: بعد از جدا کردن آب انار از آبکش، دیگی که حاوی آب انار خالص است مجددا روی اجاق گذاشته می شود تا مدت زیادی بجوشد، در این مرحله باید به طور مستمر آب انار با کفگیر همزده شود که ته نگیرد و آب اضافی آن تبخیر و آب انار غلیظ یا آنچه این همه برایش زحمت کشیده شده است یعنی رب انار بدست آید.
وی در پایان می گفت: معمولا برای تهیه رب انار از انارهای ترش استفاده می کنیم که مرغوبیت بالای رب را داشته باشند و انارهای شیرین را نیز برای مصارف شخصی استفاده و یا به فروش می رسانیم.
یکی دیگر از باغداران این منطقه که به تهیه رب انار مشغول بود به خبرنگار هزار ماسوله گفت: در روش سنتی تهیه رب انار، در داخل همان باغات شروع به تکاندن دانه های انار از انار چیده شده می کنند و سپس این دانه ها را در داخل گونی های بزرگ ریخته و درب آن گوني ها را می بندند و با پا بروی این گونی ها می روند تا کاملا کوبیده شود و آب آن گرفته شود، دانه های انار را نیز جدا می کنند و بر روی گونی ها بر روی پشت بام جلوی نور آفتاب پهن می کنند تا برای مصارف دیگر خشک شود.
وی افزود: سپس آب انار را در داخل دیگ های بزرگ می ریزند و به روش طبیعی آتش در زیر این دیگ ها روشن می کنند و آن را کاملا می جوشاند و در حین جوشیدن هم می زنند تا کاملا خس شود.
این محصول تولیدی مرغوب به مصارف شهرستان و حتی به شهرستان های اطراف و کشور همسایه نیز صادر می شود.
