شهر نوسود مركز قدیمی اورامان لهون نزدیكترین شهر اورامان به كشور عراق در منطقه و منظره ای جالب و تماشایی و در میان دو اقلیم گرمسیری و سردسیری در شمال غربی پاوه واقع است در ده كیلومتری نوسود آرامگاه یكی از امامان اهل حق بنام سلطان اسحاق وجود دارد كه زیارتگاه عموم مسلمانان منطقه است و برادران اهل حق هم به آن ارادت خاص و بسیار دارند . شهر نوسود بر روی مدار ۳۵و۴۶ درجه با ارتفاع ۱۳۱۰ متر از سطح دریا قرار گرفته است .زبان مردم این شهر هورامی (اورامی) می باشد.
این شهر كوچك مرزی سابقه تاریخی طولانی دارد و مقر حكومتی جعفر سلطان (یكی از خوانین اورامان) در ۸۰ سال گذشته بوده است. نوسود در طول تاریخ چندین بار ویران شده اما هر بار مجدداً بازسازی گردیده است. در جنگ ۸ ساله ایران و عراق به ویرانه ای كامل تبدیل شده بود و اكنون بازسازی شده واز نظر تجارت مرزی اهمیت زیادی پیدا كرده است اما به دلایل گوناگون از این فاكتور به نحو مطلوب و آنچنان شایسته وبایسته استفاده نشده است.
شهر نوسود دارای شهرداری و بخشداری است که شامل سه دهستان و دو شهر نوسود و نودشه و چندین روستا می باشد. بنابر سرشماری مرکز آمار ایران، جمعیت بخش نوسود شهرستان پاوه در سال ۱۳۸۵ برابر با ۸۲۴۷ نفر بوده است .اغلب جمعیت نوسود، جمعیت جوانی بوده كه مشغول به تحصیل می باشند.
در این شهر حوضی وجود دارد به نام (حه وزه لاره) محل تفریح واستراحتگاه خوانین بوده كه اكنون آثاری از آن باقی مانده است.
پیرامون شهر نوسود را كوههای نسبتاً بلند ازجمله شمشی، سونی، بازی بی گناه،دالانی و شاهو احاطه کرده است .
نوسود دارای سه قسمت است:
۱- (مله سروا )که محلی بسار زیباست که در سالهای اخیر ساختمانهای زیبا وشیک درآنجا ساخته شده اند
۲- (قلوه ز ) در میان باغهای زیبا محصور است
۳- (ده گا ) که مرکز شهر در آنجا واقع گردیده است.
محل هایی از جمله دره گمالی, دره هرات, حه زه لاره و…از جاهای دیدنی این شهر زیباست.
آب و هوا
ازنظر آب و هوایی منطقۀ نوسود در ناحیۀ معتدل كوهستانی كشور قرار گرفته و به طور كلی دارای آب و هوای معتدل، اما با توجه به قرارگرفتن نقاط مرتفع دركنار اراضی پست می توان گفت كه ازنظر محلی دارای دو نوع آب و هوا می باشد.
یكی آب وهوای معتدل در نقاط مرتفع كه غالباًدر نواحی شمالی منطقه حاكم است، و دیگری آب و هوای نسبتاً گرم كه بیشتردر نواحی جنوبی دیده می شود.بخش شمالی و مرتفع دارای زمستانهای سرد و خنك ودلپذیر می باشد.بخش جنوبی بر خلاف قسمت شمالی،دارای زمستانی معتدل كه بندرت درآن برف باریده و یخبندان در آن بسیار اندك است و نیز دارای تابستان های گرم و خنك می باشد و می توان گفت كه همین اختلاف دما در منطقه،مِهر طبیعت است كه بشر را به تحسین خود واداشته است.
