این آش یکی از غذاهای مناسبتی خطه کردستان است که هنگام رویش اولین دندان‌های شیری کودکان تهیه و در میان اقوام و آشنایان پخش می‌شود. این آش در زمستان نیز طرفداران زیادی دارد. گندم، نخود، عدس، لوبیا قرمز، مرزه خشک، پیاز، قلم گوسفندی و ادویه مواد اولیه آش را تشکیل می‌دهند.
مواد لازم برای دانه کولانه
| قلم گوسفندی | ۲ قلم متوسط |
| نخود | ۱۵۰ گرم |
| عدس | ۱۵۰ گرم |
| لوبیا قرمز | ۱۵۰ گرم |
| گندم | ۳۰۰ گرم |
| مرزه خشک | به میزان لازم |
| پیازبرای پیاز داغ | ۳ عدد |
| نمک | به میزان لازم |
| زردچوبه | به میزان لازم |
| فلفل قرمز | به میزان لازم |
طرز تهیه دانه کولانه
حبوبات را بشویید و از شب قبل در آب سرد خیس کنید و طی آن چند بار آب آن را عوض کنید تا هم نفخ آنها کاهش بیاید و هم زمان پخت آنها کمتر شود.
گندم را هم از یک شبانه روز قبل خیس دهید به طوری که در حال جوانه زدن شود.
قابلمه ای مناسب انتخاب کنید و حبوبات را به همراه گندم و مقداری آب روی حرارت ملایم قرار دهید و بپزید.
برای خوشمزه تر شدن آش از آب قلم گوسفندی میتوانید استفاده کنید.
پیاز داغ را هم آماده کنید و بعد از اینکه حبوبات و گندم خوب پخته شدند و لعاب انداختند ،سبزی مرزه و پیاز داغ را به همراه نمک ، فلفل و زرد چوبه به آنها اضافه کنید و منتظر بمانید تا آش قوام لازم را بدست بیاورد.
آش را در ظرف مورد نظرتان سرو کنید و اگر دوست داشتید با کوفته قلقلی تزیین کنید .که برای این کار باید کوفته ها را از قبل آماده کنید.
